Jak spowolnić wysychanie mokradeł?

Proekologiczne działania planowane są na Rozlewiskach Kostrzyneckich znajdujących się w dolinie Dolnej Odry w okolicy Starego Kostrzynka i Starej Rudnicy. Stworzenie tam specjalnej infrastruktury (przepusty, minizapory, sztuczne wyspy) pozwoli zapewnić miejsca bezpiecznego gniazdowania, żerowania i nocowania ptaków wodno-błotnych. Rożeńce, świstuny, krzyżówki, krakwy, cyranki, płaskonosy, cyraneczki, ohary, czajki, siewek złotych, brodźce śniade, krwawodzioby, łęczaki i inne chronione gatunki będą miały lepsze warunki lęgu.

- Dolina Dolnej Odry z łąkami i rozlewiskami to schronienie ptaków podczas wędrówek i zimowania, a także jedna z największych w Polsce ostoi lęgowych dla gatunków wodno-błotnych. Musimy nie tylko chronić tę unikalną przyrodę, ale czasem także trochę jej pomagać. Zmiany klimatu powodują wysychanie mokradeł. Chodzi o to, by powstrzymać, spowolnić ten proces – tłumaczy marszałek województwa Olgierd Geblewicz.

Od niemal dwóch dekad widać stały trend zaniku siedlisk łąk zalewowych. Przyczyną były ciepłe zimy, brak tzw. wysokiej wody wiosną. Ten sezon jest inny, ale cykl funkcjonowania Kostrzyneckiego Rozlewiska przez kilkanaście lat został zaburzony. Teren zalewowy zmniejszył się wielokrotnie. Woda nie utrzymuje się – tak jak kiedyś - od zimy do końca maja. Naukowcy alarmują, że wiele gatunków ptaków monitorowanych na nadodrzańskich rozlewiskach zmniejszyło w tym czasie swoją liczebność nawet stukrotnie. Konieczne jest podjęcie działań ratunkowych.

- Wspomagających naturę, niebędących radykalną ingerencją w ekosystem – podkreśla marszałek Olgierd Geblewicz.

Aby ustabilizować populację zagrożonych gatunków, zachować bioróżnorodność odrzańskiej doliny, trzeba utrzymać rozległe i płytkie obszary zalane wodą: głębokości od kilku do 70 centymetrów, z przegłębieniami do 1,2 m. Stąd inicjatywa Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego (lider projektu), we współpracy z niemieckim Parkiem Narodowym Doliny Dolnej Odry oraz nadleśnictwami Chojna i Mieszkowice. Zlecenie opracowania analizy przyrodniczej, koncepcji realizacji zbiorników oraz programu funkcjonalno-użytkowego.

Wyłoniony w przetargu nieograniczonym wykonawca ekspertyzy (Piotr Baliński Projekt, wartość umowy: 84 tys. 222 zł brutto), ma 14 miesięcy na zrealizowanie usługi wraz z uzyskaniem decyzji administracyjnych. Po odbiorze zlecenia zostanie ogłoszony przetarg w trybie „zaprojektuj i wybuduj”. Prace wykonane zostaną zgodnie z wytycznymi eksperta-ornitologa oraz zaleceniami i zgodami instytucji i organizacji ochrony przyrody.

Założenia ornitologiczne obejmują m.in. polepszenie przepływu wody z kanału Rudnica (płynącego wzdłuż drogi Stara Rudnica – Stary Kostrzynek), osiągnięcie w głównej części Rozlewiska Kostrzyneckiego głębokości wody rzędu kilku – kilkunastu cm dla siewkowców; w pobliżu miejscowości Stary Kostrzynek osiągnięcie głębokości 0,50 – 0,70 cm dla roślin wodnych, ryb oraz bezkręgowców jako bazy żerowej dla ptaków brodzących; na utworzonym obszarze o głębszej wodzie, z daleka od brzegów naturalnych, utworzenie potencjalnego miejsca lęgowego dla siewkowców w postaci usypanej sztucznej wyspy i wskazania miejsc rozmieszczenia sztucznych gniazd pływających dla rybitw czarnych; w pobliżu miejscowości Stara Rudnica utworzenie kilku niewielkich wzniesień o wysokości względnej około 1 m, które wiosną byłyby wyspami do żerowania i odpoczynku; po wschodniej stronie drogi strategicznej Stara Rudnica – Odra utworzenie płytkiego, okresowego rozlewiska poprzez zainstalowanie belek zamykających (szandorów) na istniejących przepustach pod drogą strategiczną.

Ekspertyza dot. możliwości wykonania „okresowych zbiorników wodnych stanowiących miejsca żerowo-lęgowe dla ornitofauny zlokalizowanych w dolinie Dolnej Odry” jest częścią projektu: Przyroda bez granic w Unikalnej Dolinie Dolnej Odry, dofinansowanego z Programu Współpracy Interreg V A Meklemburgia-Pomorze Przednie / Brandenburgia / Polska, Oś Priorytetowa I, „Natura i Kultura”.